Zbiór rozproszonych dotychczas w czasopismach i książkach zbiorowych szkiców wybitnego histo-ryka XIX i XX wieku – Jerzego Jedlickiego (1930-2018). W książce tej Jedlicki podejmuje m.in. fundamentalną kwestię, na ile żyjący przedsta-wiciele jakiejś społeczności ponoszą moralną odpowiedzialność (nie winę, lecz odpowiedzial-ność) za czyny tejże społeczności, dokonane w poprzednich epokach? Podobnie jak w więk-szych pracach, tak i w drobniejszych studiach Jedlickiego interesowały sposoby myślenia i odczuwania ludzi dawnych epok. Interesowały go też jednostki, w różnych okolicznościach stające przeciw prądowi opinii publicznej; fascy-nowały go problemy związane z peryferyjnym położeniem Polski w Europie w różnych epokach historycznych.
Jedlicki potrafił łączyć talent literacki z pogłę-bioną refleksją historyczną, swe eseje adresował nie tylko do historyków, lecz do wszystkich zain-teresowanych zjawiskami kulturowymi i spo-łecznymi.
