Pamiętniki Michała Murawjowa ?Wieszatiela? 1863-1865

Pamiętniki Murawjowa, znanego wielkorządcy wileńskiego, opisują główniejsze wypadki, a zwłaszcza własne jego rozporządzenia i sposób działania w ciągu lat dwóch, tj. od r. 1863 do 1865. Pisane są pospiesznie, stylem oficjalno-urzędowym, niemniej są nader zajmujące; przedstawiają bowiem w całej nagości, z cynizmem prawie, postępowanie Murawjowa na Litwie, cały jego system działania i wiele szczegółów nieznanych wcale, albo niedokładnie tylko wiadomych (…). Czytelnik nie znajdzie w nich wprawdzie pociągających obrazów, ani zdań przyjemnie łechcących nasze uczucia narodowe, owszem, na każdej niemal karcie natrafi na wyrazy pełne wzgardy i nienawiści dla wszystkiego co polskie, cośmy za święte uważać nawykli (ze wstępu tłumacza).